De relatie christendom – slavernijverleden blijft vaak onbesproken, terwijl het christendom cruciale invloed had op het denken over slavernij. Een tentoonstelling hierover in Museum Catharijneconvent wil daar wat aan doen.
Verdeelde meningen
‘Aanvankelijk wilden protestanten niets te maken hebben met slavernij, want dat zagen ze als iets katholieks’, vertelt conservator Madelon Grant. ‘Maar toen ze verschillende plantages onder hun bewind kregen, leerden ze al gauw dat dit economisch gezien alleen rendabel was met de inzet van slavenarbeid.’ Toch riep dit in eerste instantie veel vragen op. Zo dacht men lang na of slaafgemaakten bekeerd moesten worden en of een christen wel slaafgemaakt mocht zijn. Daarnaast was er discussie of een (protestantse) christen zich met slavernij en slavenhandel mocht inlaten. De meningen daarover waren flink verdeeld. Ook theologen, predikanten en kerken namen verschillende posities in over dit vraagstuk.
‘Op basis van de Bijbel waren mensen voor of tegen slavernij. Er werden argumenten gevonden voor beide kanten van het verhaal’, vertelt Madelon. Ze hoopt dat de tentoonstelling mensen helpt om kritisch naar zichzelf te kijken. ‘Er zijn heel veel manieren om de Bijbel te interpreteren, maar we moeten oppassen dat we dingen niet als vanzelfsprekend aannemen.’
Hedendaagse kunst
Bijzonder aan de tentoonstelling is dat hedendaagse kunst een grote rol speelt. Historische bronnen zijn over het algemeen redelijk eenzijdig en qua perspectief vaak westers. ‘Daarom hebben we hedendaagse kunstenaars gevraagd om de historische bronnen te bevragen door nieuw werk te produceren waarin ze reflecteren op dit verleden.’ De kunstenaars hebben zelf vrijwel allemaal roots in gemeenschappen van nazaten van slaafgemaakten. Op die manier worden verschillende perspectieven ingebracht. ‘Er zit door de hele tentoonstelling een bepaalde kritische reflectie die bezoekers hopelijk aan het denken zet over vragen als wat we hier nu van vinden en mee moeten.’
De tentoonstelling Christendom en slavernij. Een Nederlands verhaal is tot en met 22 september 2024 te zien in Museum Catharijneconvent Utrecht. Tijdens de tentoonstelling organiseert het museum verschillende activiteiten. Bekijk de agenda op de website.
Bron Petrus
Beeld Johann Valentin Haidt, De Eerstelingen ca.1749, Unitätsarchiv van de Evangelische Brüder-Unität, Hernnhut
